Nhà thờ Đức bà Pari quả thực là kiệt tác của loại tiểu thuyết lịch sử thời kỳ lãng mạn chủ nghĩa. Đây là một bức tranh về Pari vào thế kỷ 15 và về thế kỷ 15 đối với Pari. Cuốn sách không hề có tham vọng lịch sử, mà có lẽ chỉ miêu tả, bằng ít nhiều kiến thức khoa học và lương tâm nhưng duy nhất chỉ bằng các nét đại cương và sơ lược, tình hình của phong tục, tín ngưỡng, luật pháp, nghệ thuật của nền văn minh thế kỷ 15.

Bằng cốt truyện khá bi thảm, nặng nề, kết thúc là những vụ chết chóc không kém rùng rợn, bằng ngòi bút miêu tả, thật rực rỡ, kỳ thú, các tình tiết xếp đặt khéo léo, mang kịch tính và hình ảnh tô đậm, phóng đại, lẫn lộn hư thực, cả cuốn truyện Nhà thờ Đức bà Pari đã phục hồi không khí xa xưa một thời trung cổ đen tối. Những thói tục kỳ quặc, tục lệ man rợ, như hội hè ngày lễ thánh, nghi thức phong kiến và sinh hoạt dân gian theo tập quán phóng túng đôi lúc quá trớn, rồi hình thức tu hành, đã cung cấp kiến thức trí tuệ, lại gây rung cảm tâm hồn. Cả tài liệu sưu tầm lẫn xúc động nghệ thuật đều chuyển hóa vào nhau, ảnh hưởng mạnh mẽ tới người đọc.

Với Nhà thờ Đức bà Pari bất hủ này, Victor Hugo đã đem nỗi vui buồn đó thấm sâu vào tư tưởng và tình cảm của mọi người, từ đó cống hiến những tác phẩm bất hủ vào sự nghiệp văn học tiến bộ của nhân loại.