Dù Nguyễn Đình Lạp (1913-1952) không được nhắc tới nhiều trong lịch sử chủ nghĩa hiện thực 1930-1945, nhưng NGOẠI Ô luôn được đánh giá là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất về đô thị Việt Nam trong những ngày đầu phát triển của nó.

Cùng với HÀ NỘI LẦM THAN, TÔI KÉO XE, BỈ Vỏ… NGOẠI Ô cho chúng ta những thước phim tư liệu về những cảnh đời người nông dân hay những dân ngụ cư nghèo đến sống bên rìa đô thị, mưu sinh trong tranh sáng, tranh tối của thành phố hoa lệ và tàn nhẫn.

Ở đó hình thành nên một lớp người mới vừa đem theo những nét đẹp hồn hậu của xã hội Việt Nam truyền thống vừa biến đổi nhân cách để sinh tồn trong kiểu xã hội tư bản phương Tây.

Nguyễn Đình Lạp luôn cố gắng xây dựng công phu từng nhân vật một với tiểu sử, tính cách, hành động rất rõ ràng; một mặt tác giả muốn tái hiện lại toàn bộ hiện thực thông qua từng nhân vật điển hình, mặt khác, sâu hơn nữa, tác giả luôn “cố tìm mà hiểu” về những thân phận cơ cực tưởng chừng chỉ có sống trong tăm tối kia.

Người đọc có thể dễ dàng thấy bút pháp miêu tả và phương thức kể chuyện của tác giả chịu ảnh hưởng của các tiểu thuyết đô thị hàng đầu của Balzac, Hugo… khi mô tả con người luôn đấu tranh gìn giữ phẩm giá của mình khi hiện thực đen tối luôn muốn nhấn chìm những con người cần lao ở dưới đáy đô thành.

Chính những nét cũ mới lẫn lộn ấy vừa tạo nên những bi kịch đau lòng vừa tạo nên những câu chuyện tình người ấm áp. Chất liệu sống ngồn ngộn được tác giả xử lí bằng ngòi bút đầy tình thương của người trí thức trách nhiệm với dân tộc, với thời cuộc; tạo nên một tác phẩm hiện thực xuất sắc đi giữa sự khách quan của báo chí và sự uyển chuyển của tiểu thuyết.

Minh Khai trân trọng giới thiệu.