NGHỆ THUẬT TẠO TÁC TƯỢNG PHẬT TRONG CÁC NGÔI CHÙA VIỆT, từ truyền thuyết cho đến hình tướng đã phản ánh một cách sinh động nhất sự tiếp thu hội nhập, Việt hóa các luồng tư tưởng khác nhau vào nghệ thuật Phật giáo. Qua các giai đoạn khác nhau, các dấu ấn văn hóa, các hệ thống biểu tượng trên các pho tượng Phật đã ghi nhận những sáng tạo độc đáo của người Việt để tôn vinh Phật pháp. Thông qua đó, người Việt gửi gắm các tư tưởng cao cả đến quảng đại chúng sinh. Vậy nên, ẩn chứa trong các pho tượng Việt là tâm hồn Việt, trí tuệ Việt là ý thức giải Hoa mạnh mẽ. Điều này đã khiến cho các điêu khắc Việt vừa tiếp nhận những tinh hoa của nghệ thuật thế giới vừa khắc họa nên được một dấu ấn riêng khó nhầm lẫn trong dòng chảy nghệ thuật châu Á.

Hơn nữa, nếu gạt qua tất cả những ngữ nghĩa của những câu truyện truyền thuyết Phật giáo cho các hình tượng điêu khắc trong chùa Việt, ta có thể thấy rằng các hình tượng hiện ra với các nhân tướng khác nhau là một sự phản ánh sinh động đời sống và nhân sinh quan của người Việt. Từ những kiếp người khổ đau gày trơ xương cho đến những vị sung sướng béo tốt bụng phệ, từ những đứa trẻ sơ sinh cho đến những vua, những quan, những lính, những dân… đều hiện diện. Bởi vậy mà nhiều khi, người Việt không thực sự hiểu hết những hình tượng, những truyền thuyết về nhân thân của các pho tượng đã tồn tại hàng trăm năm trong các ngôi chùa, nhưng rõ ràng các nhân vật đó vẫn hiện diện trong đời sống tâm linh, tinh thần của họ như một sự cứu rỗi, như một chốn nương náu để tìm về.

Minh Khai trân trọng giới thiệu